jak katalizator dla ludzkiej rozpaczy: tak jest w Próchnie Berenta, gdzie skomplikowany stan duszy aktora Borowskiego, wywołany wspomnieniami, a będący przedmiotem wielostronicowego monologu, pod wpływem przejazdu pociągu zamienia się w krzyk duszy -<br>Tuż za parkanem, gdzie wał wysoki, ryknął pod ziemią jakiś potwór, wybiegł z czarnej czeluści wzgórza, trysnął snopem iskier czerwonych, wydał świst ostry i potoczył się po nasypie. Pociąg biegł, kołatał, trząsł, migał smugą oświetlonych okien; raz jeszcze krzyknął nagle i wpadł w drugi tunel.<br>Szum głuchy po nim pozostał, jakiś pęd i rozmach w powietrzu.<br>&lt;gap&gt;<br>Także w Henryku Flisie Stanisława Antoniego Muellera pojawienie się pociągu stwarza okazję do