właściwą podstawą jego religijności było pozytywistyczne rozdwojenie pomiędzy wiarą i rozumem, a więc styl myślenia sprzed przełomu 1885 roku. Zdziechowski samego rozumu nie podważał, nie odkrywał jego podejrzanych labiryntów. Czucie i wiara z jednej strony, a intelekt z drugiej stanowiły dla niego dwie odrębne i skłócone całości. Przeciwstawienie było tym jaskrawsze, że dla katolika tego okresu scholastyczne hasło, iż Boga poznaje się rozumem, nie dawało żadnej podpory, przeciwnie, w tym właśnie tkwiło źródło zadrażnień. Rozum dziewiętnastego wieku był czymś tak innym od rozumu scholastyków, że z utożsamienia tych dwóch zupełnie różnych pojęć musiała powstać niemożliwa do rozwikłania krzyżówka. Oto co wyznaje