typologia, zakres i liczebność&lt;/&gt;<br><br>Ocena przyczyn narodzin ruchu anarchistycznego uwarunkowana jest w znacznym stopniu ogólną wizją problemu. Sami anarchiści, a także ci spośród badaczy, którzy, idąc ich tropem, koncentrują uwagę na zagadnieniach ideologicznych, skłonni są ujmować go jako zjawisko ponadczasowe, pojawiające się i ginące cyklicznie - zbiorowy wyraz wiecznego protestu wrażliwych jednostek przeciwko niesprawiedliwości i przemocy w świecie, w którym wypadło im żyć; dążenie do zbudowania na jego gruzach nowego, lepszego i szczęśliwego świata. Wyjaśnienie to odwołuje się zatem do czynników o charakterze psychologicznym i moralnym. Jego słabością jest stosunkowo słabe oparcie w materiale historycznym. Wymaga bowiem karkołomnego zacierania różnic pomiędzy wczesnochrześcijańskimi