się degraduje. Grzech pomniejsza człowieka"&lt;/&gt;.<br>Westerplatte, 12 VI 1987 r.<br>Jednym z centralnych momentów swojej drugiej pielgrzymki Papież uczynił Westerplatte. To było, podobnie jak w czasie pierwszej pielgrzymki Oświęcim, miejsce niezwykle zideologizowane. Jako uczeń gdańskich szkół doświadczyłem przymusu uczestnictwa w antywojennych apelach na Westerplatte w rocznicę wybuchu wojny. Przy okazji karmiono nas socjalizmem i przyjaźnią polsko-radziecką, co oczywiście skutecznie zniechęcało nas do całej wojennej martyrologii. Władzom zależało, zdaje się, na wizycie Papieża w tym miejscu. Jan Paweł II, podobnie jak w Oświęcimiu, uniknął wmanewrowania w ten ideologiczny gorset, odwracając niejako znaczenie tego miejsca.<br>Papież - jak widzimy, jest w tym metoda