budzić niepokój. Doktryna, którą głosili, była obca społeczeństwu, przyniesiona z zewnątrz, a w swej wizji walczących ze sobą klas brutalna i przerażająca. Nie tylko doktryna budziła niepokój. Wyznawcy jej nie głosili swych haseł w salonach ani nawet w radykalnej prasie. Chcieli ją natychmiast realizować i nie mogąc znaleźć możliwości działania legalnego, przeszli przez próg nieodwracalnej i bardzo trudnej decyzji - zeszli w podziemie.<br>Szukając wszakże motywacji, jaka wiodła ich najpierw w podziemie, a później na Pawiak, do Cytadeli, na Sybir czy szubienicę, trzeba przyjąć perspektywę ostrego rysowania konfliktów politycznych i socjalnych. Mentalność tych skrajnych nonkonformistów i buntowników można bowiem zrozumieć tylko wtedy