i średnia szlachta. Zaprzestano uprawiania prawie połowy gruntów ornych, a wydajność upraw zmniejszyła się do poniżej 3 ziaren z 1 wysianego - w XVI w. uzyskiwano 5 ziaren. Nie można było także szybko odbudować miast, gdyż nie miał kto kupować wyrobów rzemieślniczych.<br>Stosunkowo najmniej dotkliwie odczuli kryzys gospodarczy właściciele wielkich dóbr - magnaci - ale i ich dochody zmniejszyły się znacznie.<br><br>Powszechny niedostatek ograniczał wpływy podatkowe. Ze względu na brak funduszy nie udało się zorganizować - zgodnie z uchwałą sejmu z 1717 r. 24-tysięcznej armii. Uzbrojono 12 tys. żołnierzy, którzy byli w dodatku słabo wyszkoleni i wyekwipowani. Wobec sąsiadów dysponujących kilka-, a nawet kilkunastokrotnie