więcej, niż siłę pewnej tradycji stylizacyjnej. W tej historii z okresu japońskich wojen feudalnych w XVII stuleciu, która jest kanwą dla epizodu sobowtóra sprawy tożsamości człowieka, nie ma żądnych rafinacji psychologicznych czy metafizycznych. "Wy Francuzi - uśmiecha się ironicznie Kurosawa, zapytany przez dziennikarza francuskiego o sens filmu - za dużo mówicie o metafizyce". A za mało (dorzuca) zastanawiacie się, czemu przypisać une meilleure qualité ludzi przeszłości w porównaniu z dzisiejszymi. Co kruszeje, zanika, obumierać? "Twarde jądro" człowieka, jego niezniszczalny niegdyś punkt oporu w obliczu losu, przemawiającego głosami swoich wielu zrytualizowanych dramatis personae. Wojny, na przykład, jak w Harfie burmeńskiej. Trwałości ludzkiego "ja", jak