uznana za własną. "Uzyskać dystans do formy" to zaopatrzyć ją niejako we współczynnik odwoływalności: tym samym utraci ona zdolność alienacji człowieka (tutaj - pisarza). Sprawić należy, aby jej prawomocność zależała od ja, nie zaś - została temu ja narzucona.<br>Kiedy człowiek raz zapanuje nad formą, może jej nawet składać - tymczasowy - hołd. Hołd miarkowany przeświadczeniem, że nie opiera się ona na żadnym absolutnym, społecznym czy transcendentnym fundamencie.<br>Po cóż to odwrócenie? Ależ po to właśnie, aby ocalić własną niepowtarzalność! "Wolność od" była wolnością pustą; aby zbudować dzieło (i tym samym zawładnąć czytelnikiem), należy zyskać "wolność ku"... ku wszystkiemu, z czego powstał Gombrowicz! Został on