została włączona w strefę sowiecką i polska polityka zagraniczna została uzależniona od Kremla.<br>A właśnie do założeń polityki Kremla należało podsycanie antagonizmu polsko-niemieckiego.<br>Należę w Polsce do środowiska społecznego, skupionego przez długie lata wokół trzech pism katolickich: "Tygodnika Powszechnego", "Znaku" i "Więzi".<br>Jak wiadomo, środowiska te nie zawsze miały możność swobodnego działania politycznego.<br>Do roku 1956 wszelka aktywność polityczna była wykluczona.<br>Dopiero po roku 1956, po zwycięstwie w rządzącej partii kierunku rewizjonistycznego, uzyskaliśmy bardzo ograniczoną możność działania społecznego i politycznego.<br>Nie przestawaliśmy jednak nigdy myśleć niezależnie i myśleć po polsku.<br>Myśląc zaś niezależnie, nie mogliśmy nie myśleć o naszych stosunkach