wyraźnie widoczne w XX wieku. Spektakularnym przykładem jest Japonia, która z pozycji drugorzędnej w końcu XIX wieku awansowała do roli drugiego mocarstwa ekonomicznego. Hongkong, Tajwan, Korea Płd. i Singapur w ciągu 30 lat zdołały osiągnąć poziom rozwoju i uprzemysłowienia zbliżony do zachodnioeuropejskiego i są obecnie wielkimi eksporterami. Z drugiej strony, na przestrzeni XX wieku Wielka Brytania doświadczyła rozpadu swojego imperium ekonomicznego i stała się "zaledwie" jednym z krajów o wielkim potencjale gospodarczym, Czechy z pozycji wysoko rozwiniętego kraju w latach trzydziestych przeistoczyły się w gospodarkę średnio zaawansowaną, jeśli chodzi o poziom rozwoju.<br>A zatem udział w międzynarodowym podziale pracy i pozycja gospodarcza