zewnątrz. Jak wykazało śledztwo, tylko część ofiar zdecydowała się dobrowolnie na śmierć samobójczą. Na innych wymuszał ją szwadron śmierci, specjalnie powołany do zabijania niezdecydowanych.<br><br> Zdarzyło się to w roku 1978. Czy samobójstwo w takiej skali i tak dramatycznych okolicznościach dokonane zostało po raz pierwszy? Przeczą temu źródła historyczne. W Massadzie nad Morzem Martwym (odkopanej w 1963 roku) zginęło - w sposób zaskakująco zbliżony do opisanego w Gujanie - 960 osób. Stało się to w sytuacji zagrożenia: Rzymianie oblegali właśnie potężną twierdzę Heroda, Massadę. Doszło wówczas do zbiorowego samobójstwa jej mieszkańców, w którym czynnie uczestniczyło dziesięciu mężczyzn wyznaczonych do zabicia niewielu niezdecydowanych. Wcześniej ojcowie uśmiercali