wszechmocny - stąd predestynacja, która jest upiorną sumą optymizmu i amoralnego despotyzmu).W teodycei (tak rozumianej) uderzają dwie rzeczy: po pierwsze przeniesienie na stosunek między Bogiem a człowiekiem relacji społecznych między panem a niewolnikiem (wiemy, co na ten temat pisał Hegel), po drugie uprzedmiotowiająca wizja rzeczywistości, w której Bóg jest rozumiany nade wszystko jako przyczyna. To się wiąże z pewnymi stronami klasycznej metafizyki, w której tak trudno jest pomyśleć relację między wolnością Boga a wolnością człowieka. Dla mnie bardzo interesującą próbą odpowiedzi na pytanie o ostateczny sens zła i ludzkich dziejów jest myśl Ricoeura: według niego sens ten rysuje się jedynie w perspektywie