się wtedy, gdy polityka nie jest uprawiana kosztem wartości. Powszechnym dziś, lecz nader głębokim uproszczeniem jest rozpatrywanie skuteczności i moralności jako celów wzajemnie sobie przeciwstawnych. Papież podkreśla pierwotność perspektywy etycznej, ale ukazując symbol Westerplatte, przypomina zarazem, że postawa obrońców Westerplatte nie była idealizmem, lecz posiadała swój głęboki realizm. Była bowiem nie tylko zwycięstwem duchowym, ale i znacznym sukcesem także w planie doczesnym. Garstka obrońców, mimo ogromnej przewagi napastników, potrafiła - przy minimalnych stratach własnych - bronić powierzonej im placówki znacznie dłużej, niż to zakładały plany, i w rezultacie obrońcom z 1939 roku udało się, jako pierwszym, uruchomić siły, które w efekcie doprowadzą do klęski