pięćdziesiątych, po śmierci Zygmunta I, 1548) wchodzą w dojrzały etap walki jawnej i zorganizowanej, wcześniejsze bowiem utyskiwania sejmiku w Środzie (1543) na to, że inne narody mają księgi drukowane w swym języku, a "nam księża każą głupimi być", nie musiały wyrastać z podłoża reformacyjnego. Niecałe też duchowieństwo katolickie odnosiło się niechętnie do polszczyzny. Możliwość używania języka polskiego w Kościele budziła żywe zainteresowania w tych kołach hierachii duchownej w Polsce, które przejawiały sympatie dla idei Kościoła narodowego. Przyjaciel i protektor Frycza - Jakub Uchański, biskup przemyski, potem włocławski, a wreszcie prymas, jest tu najlepszym przykładem. Zdarzyło się, że Uchański wystosował do Stanisława Hozjusza