Hegla, w której mamy połączenie słowa "wolność" ze słowem "musi": wolność musi przejawić się jako negatywność. Czy przymus ten nie jest sprzeczny z wolnością? Czy przymus w kierunku negatywności nie świadczy o czymś więcej niż o samej tylko wolności? U Goethego przymus negatywności płynął nie z wolności, ale z wnętrza niepojętej siły, której personifikacją jest Mefistofeles. Siłą tą jest gotowość do buntu bezwarunkowego i powszechnego, podjętego bez żadnego uprzedniego ideału i przeciw wszelkiej nadziei. Na gruncie religii i teologii siła ta znajduje swe ucieleśnienie w postaci anioła, który wypowiedział Bogu radykalne "nie". Anioł, wypowiadając swój protest, przemienia siebie w demona. Jego