choć wahadło potrzebuje (ze względu na niemożliwe do wyjaśnienia w ramach ówczesnej fizyki tarcie, coś na kształt grzechu pierworodnego materii) dopływu niewielkiej energii zewnętrznej dla podtrzymania swego ruchu.<br>Problem techniczny (jak zapewnić wahadłu stały dopływ energii) był również, a może przede wszystkim, wielkim problemem metafizycznym.<br><br>3.<br>Georges Poulet w Rozważaniach o czasie ludzkim za zwrotny uznawał XVII wiek. Wcześniej - i w średniowieczu, i w renesansie - człowiek miał poczucie ciągłości własnej egzystencji i nie odróżniał jej od trwania, którego gwarantem był Bóg. By pozostać przy naszej metaforze: to On, Bóg, zapewniał miarowy ruch wahadłu, sam był owym ruchem, a tym samym gwarantował prawidłowe