przypadkach (domniemania prawne materialne) ustawa nakazuje przyjmować, że jeśli ktoś zdoła wykazać w postępowaniu dowodowym, że zaszło zdarzenie X, to uznawać należy na tej podstawie, iż zaszło zdarzenie Y (prawnie narzucona dyrektywa inferencyjna). Np. art. 85 1 kod. rodzinnego i opiekuńczego ustanawia domniemanie, iż ojcem dziecka pozamałżeńskiego jest ten, kto obcował z matką dziecka w czasie od trzechsetnego do sto osiemdziesiątego pierwszego dnia przed jego urodzeniem. Wystarczy, że zostanie wykazane przed sądem, iż pozwany mężczyzna obcował w tym okresie z matką dziecka, by sąd musiał uznać na tej podstawie, że to pozwany spowodował zapłodnienie - chyba że pozwany wykaże, iż choć obcował