Napoleona, który Koźmian przeżył nie tylko jako klęskę polityczną, ale i osobistą. Głęboko odczuty zawód i rozczarowanie zmusiły go także do gruntownego zrewidowania wyznawanej dotąd orientacji politycznej, koncepcji historiozoficznych oraz przeświadczeń filozoficzno-moralnych. W konsekwencji zaś, po krótkim okresie wahań i rozterek, spowodowanych głównie skrupułami natury etycznej, usilnie namawiany i obligowany przez Adama Jerzego Czartoryskiego, a być może pozostając także pod osobistym urokiem spotkanego w Puławach cara Aleksandra I, zdecydował się przejść na stronę zwycięzcy i wziąć udział w życiu publicznym świeżo ustanowionego Królestwa Kongresowego. Kiedy zrezygnował z proponowanego mu w roku 1815 stanowiska rektora Akademii Krakowskiej, powołano go w tym