Załadujcie plecaki, weźcie trochę żywności, osobiste drobiazgi. Konie zostaną w Maleniu. Przyjdzie wiosna, trzeba będzie z orką, z siewami, czym wyjadą w pole? Bez sprzężaju?<br> - Pan chce siać dla bolszewików? - uniosła wysoko brwi pani Ina. Patrzyła na Surmę bardziej zdumiona niż zgorszona.<br> - Nieważne, dla kogo. Idzie wiosna, mróz zelżeje, wywieziemy obornik, przyorze się. Chleb zawsze potrzebny. Ziemi się nie oszuka. Ona czeka, co jej należne, weźmie i urodzi, inaczej będzie głód.<br> - Czyj głód? Tych tu? - złościł się Andrzej. - Konie wezmę, z pana pozwoleniem albo bez, nieważne.<br> - Proszę. Żądam jednak pokwitowania. Podyktuję panu treść. Ja, Andrzej X, mimo sprzeciwu rządcy Surmy zabrałem