oczekiwali, że pierwszy powojenny film, nakręcony w dodatku na fali popaździernikowej odwilży, nareszcie odda sprawiedliwość żołnierzom powstania warszawskiego - najpierw pokonanym przez Niemców, a potem gnębionym przez władze komunistyczne. Tymczasem powstańcy nie zostali pokazani w "fazie wzlotu" - na barykadach, lecz na etapie klęski i odwrotu: uciekają kanałami, brodząc po kolana w odchodach. W dodatku wydają się wcale nie zauważać własnego poniżenia - ciągle rozgrywają najważniejsze karty swego życia: walkę, miłość, śmierć. "To byli jak gdyby poeci, którzy nagle zostali zamieszani w prozaiczne sprawy - mówił Wajda. - Schodzą do kanału, ale ten brud w kanale nie chce się do nich przykleić". Od ostatecznego potępienia przez