sztuki mówniczej. Mowa ta, jak i kilka późniejszych, szczęśliwie zachowała się w rękopisie, dzięki czemu wiemy, co zawierała i jak była skonstruowana. Była kompilacją kilku mów włosko-łacińskich, co bynajmniej źle nie świadczy o polskim mówcy. Jan z Ludziska, bawiąc we Włoszech, odpisał pół setki mów okolicznościowych, na podstawie których opracowywał swoje wystąpienia. W tym względzie postępował zgodnie z obyczajem humanistów, dla których obowiązek wzorca był istotniejszy niż obowiązek własności i oryginalności. Według podobnej zasady powstawały i funkcjonowały wszelkie artes epistolandi, podręczniki zawierające wzory listów na rozmaite okoliczności.<br>Oratorstwo, podobnie jak teatr, jest zjawiskiem pogranicznym, to znaczy, że należy zarówno do