powieścią z wtrąconymi opowiadaniami, które można traktować jako parabole, streszczające sens doświadczeń właściwego bohatera. Poddają się one bowiem całkiem nieźle lekturze niemal alegorycznej... Czyżby więc Ferdydurke miała także cechy powieści inicjacyjnej? I tego jednak Gombrowiczowi za mało, skoro zaopatrzył książkę w dwa komentarze. jeden z nich poważny, drugi zdaje się palinodią, odwołaniem czy ośmieszeniem autorskich wywodów! Gdzie prawda, skoro - wedle samego Gombrowicza - opowiastki te mają i nie mają wyjaśnić "w swej dziwnej łączności ostateczny sekretny sens dzieła"? (F 67, 183) Wszystko to może prowadzić do jednego tylko wniosku. Ferdydurke, proponując kilka własnych lektur równocześnie, przedstawia się jako twór jednorazowy i jedyny