szukać szczęścia na własną rękę.<br><br>Słowo panslawizm puścił w obieg słowacki prawnik i językoznawca Jan Nepomuk Herkel w 1826 r. Najpierw wyrażało ideę jedności kulturowo-językowej Słowian, później tęsknotę za stworzeniem jakiejś federacji wolnych i równych narodów słowiańskich, w końcu nabrało sensu złowieszczego, gdy prócz demokratów i liberałów do obozu panslawizmu zgłosili się także szowiniści, zwłaszcza wielkoruscy. Starali się oni przeciwstawić Słowiańszczyznę pod wodzą Rosji - Europie Zachodniej. I oni przegrali. Wygrały słowiańskie nacjonalizmy - nie agresywne, ale i nie idealizujące mitu słowiańskiej jedności.<br><br>Czeski dziennikarz Karel Havlicek-Borovsky już w połowie XIX w. pisał, że nie ma co oczekiwać jedności nawet pomiędzy