drogę Izraela określa jego historia spisana na kartach Biblii Hebrajskiej. Rabini są zgodni: wiarę żydowską wyraża pamięć, amnezja niszczy tę wiarę.<br><br> Jak w takim razie pogodzić twierdzenie Ben Guriona, że przeszłość nie determinuje dzisiejszego życia Izraelczyków z oczywistą dla wielu znawców problemu konstatacją, że Holocaust stanowi centralne miejsce w myśli państwotwórczej Izraela?<br><br> Otóż klasyczny syjonizm utrzymuje, że istnienie diaspory żydowskiej jest na dłuższą metę niemożliwe, gdyż jest ona podwójnie zagrożona: od wewnątrz przez asymilację, z zewnątrz przez antysemityzm. Wychodząc z tego założenia współczesna religia obywatelska Izraela uznaje, że Holocaust był nie do uniknięcia. Twierdzi się, że był on logiczną konsekwencją bytowania