istniały tam silne związki plemienne z książętami na czele, zajmujące obszary równe średnim państwom europejskim. Na południu toczyli między sobą walki Polanie, siedzący wokół Kijowa, i Drewlanie znad Prypeci, a także mieszkający nad Desną Siewierzanie (z ośrodkiem w Czernihowie). Na północy najsilniejszym plemieniem byli Słowienie ilmeńscy, prowadzący ekspansję na tereny plemion fińskich. Także inne plemiona, nieustannie poszerzające obszary swego osadnictwa, miały szansę stworzenia odrębnych państw. Że stało się inaczej, zadecydowało o tym handlowe znaczenie wschodnioeuropejskich szlaków wodnych w IX wieku: z Zatoki Fińskiej przez Newę, Ładogę, Wołchow, jezioro Ilmeń i rzekę Łować można się było dostać na szlak wiodący Dnieprem ku