i prymitywność - zaczyna się pracowicie wgryzać w sens poematu, wnikać w człowieka, który go swą obcością (obcością niemal absolutną) zafascynował. Zafascynował odmiennością, czyli oporem i bólem, jaki sprawił! Dante odżył - bo zranił. Jest więc w Dantem coś, obok czego nie można przejść obojętnie. Coś, co należy wchłonąć, odzyskać.<br>I teraz, po - dziecinnej, oczywiście - próbie rywalizacji, na jaką porwał się Gombrowicz, przekonany, że nieporównanie głębiej niż Dante patrzymy na człowieka; po gwałtownej polemice z pojęciem Boga - najwyższej Miłości, która skazuje na nieodwołalną mękę - i strąceniu Dantego w otchłań moralnej pogardy;<br> po uprzytomnieniu związku Dantego ze średniowieczem i - w następstwie - opartej na stereotypach retoryki