Potopowi wystawiono pomnik historyczny o wiele trwalszy od tych odlewanych z miedzi, brązu czy rytych w marmurze. Mam tu oczywiście na myśli arcydzieło Henryka Sienkiewicza. I nie jest rzeczą przypadku, iż do naszego hymnu narodowego spośród bohaterów dawnej Rzeczypospolitej trafił właśnie Stefan Czarniecki.<br>Jeszcze większą żywotność wykazał szok porozbiorowy, skoro po dziś dzień nasze dziejopisarstwo nie potrafi się skutecznie otrząsnąć z jego skutków. Nadal piszemy dzieje dawnej Polski pod kątem odpowiedzi na pytania: kiedy wystąpiły pierwsze przesłanki rozbiorów, od jakiego momentu stały się one nieuchronne czy też kiedy zaprzepaszczono ostatnie możliwości naprawy państwa.<br>Mój niemiecki kolega powiedział na jednej z sesji naukowych, że