i właśnie dlatego - będąc poza wysoką kulturą - są barbarzyńcami. Dlatego nie może być mowy o postępie, o celowym procesie historycznym. Formacje odchodzą w przeszłość nie dlatego, że kieruje nimi jakaś wyższa konieczność, zużywają się raczej, degenerują. Jeszcze ktoś pojedynczo uosabia jej dawną świetność - jak Don Fabrizio - uświadamiając, że ten nieunikniony pogrzeb zubaża nas, czyni sierotami. Choćbyśmy nawet - z natury rzeczy i czasu - należąc do barbarzyńców skłonni byli nie zdawać sobie z tego sprawy.<br>Nie zgadzamy się jednak na to miano, choć nie umielibyśmy tak poprowadzić walca, jak książe Salina (cóż za fantastyczna intuicja, żeby w tej roli obsadzić Burta Lancastera - kowboja