idące stwierdzenie. Ale przecież naród nie może na dłuższą metę istnieć bez tożsamości - a zwłaszcza w sytuacji polskiej podważenie istnienia historycznej prawdy oznacza tej tożsamości zagładę. Doskonale zdają sobie sprawę z tej prawidłowości na przykład Żydzi z Izraela - i dlatego nie szczędzą wysiłków ani kosztów dla utrwalenia i przekazywania z pokolenia w pokolenie pamięci o Holocauście, jednolitej i żywej emocjonalnie wizji przeszłości. Naród (czy szerzej - każda żywa społeczność nie będąca jedynie masą egoistycznych jednostek) nie może też na dłuższą metę istnieć bez podstawowych instytucji, które niosą zarówno jego tożsamość, jak i podstawowy społeczny porządek - bez zinstytucjonalizowanej religii, czyli bez Kościoła, i