powszechnie użyteczności takich badań obniża stopień racjonalności. "Sensowne" bowiem - w naszym przekonaniu - jest przede wszystkim to, co "użyteczne".<br>Irracjonalizmu nie można jednak łączyć z indywidualizmem. Irracjonalnie postępować mogą także zbiorowości - opinia powszechna może również być irracjonalna. Mity, religie, utopie, ideologie, stereotypy, przesądy, zbiorowe resentymenty - wszystko to stoi w opozycji do potocznego pojęcia "racjonalizmu". Ale czy w ogóle istnieje jakiś "potoczny" model racjonalizmu? Już samo poddanie się utartym zwyczajowym wzorom nakłada ograniczenia na umysł ludzki; przyjęcie normy wyklucza swobodny rozwój myślenia i rozumowego dociekania prawdy. Gustaw Jahoda pisząc o przesądzie zauważa, że rodzi go &lt;q&gt;bezpodstawny lęk i strach przed czymś nieznanym, tajemniczym