w latach osiemdziesiątych <hi>de facto</> decentralizacja gospodarcza osiągnęła wysoki stopień, przy jednoczesnym wzroście chaosu i pogłębianiu się nierównowagi. Degrengolada ideologiczna i postępujący paraliż władzy, a w rezultacie wyzwolenie oddolnych sił społecznych, doprowadziły w końcu do implozji systemu. Nikt nie był w stanie podjąć się uporządkowanego, stopniowego reformowania socjalizmu. W tę próżnię wkroczyli (z poparciem Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Monetarnego) prokapitalistyczni "szok terapeuci." Ci którzy krytykują postkomunistyczne reformy w Polsce i Rosji nie chcą pamiętać, że przed liberalizacją i urynkowieniem - w 1989 r. - upaństwowiona i formalnie planowana gospodarka ich krajów znajdowała się w stanie katastrofalnej recesji. Spadała produkcja, sklepy świeciły pustymi