maryjny może przyczynić się do zjednoczenia z Żydami.<br>Nie sposób ustalić liczby prawosławnych pielgrzymów, ale musiało ich być bardzo mało, skoro na jubileusz 500-lecia ukazały się przewodniki po Jasnej Górze w języku rosyjskim, wydane także przez samych prawosławnych. Były zresztą także próby swoistej rusyfikacji Jasnej Góry oraz zawłaszczenia przez prawosławie kultu jasnogórskiej ikony - ale to już z przyczyn politycznych.<br>Wydawano także podręczniki i modlitewniki w języku słowackim. Tradycja pielgrzymek słowackich i czeskich jest żywa do dziś, bywało ich czasem niewiele mniej niż Polaków.<br>Po roku 1095 wielkie pielgrzymki przybywały z Kresów Wschodnich, a nawet z Petersburga. Zwykle zatrzymywały się dłużej