około 1870 roku zaledwie 30-40 procent mówiących po polsku ludzi zdawało sobie sprawę ze swej przynależności narodowej. Właźnie w latach 1939-1945 dobiegł końca trwający przez wieki proces uświadomienia narodowego, który tym razem objął wszystkie warstwy ludności. I to również decydowało o stałym dążeniu do odzyskania suwerenności. Co ciekawe, prędzej uzyskaliśmy ją na polu nauki aniżeli w dziedzinie spraw politycznych. Ale to już temat na odrębny artykuł.<br>&lt;page nr=333&gt; &lt;tit&gt;Relikty sarmatyzmu w III Rzeczypospolitej&lt;/&gt;<br> Przed czterema laty ukazało się kolejne wydanie mojej książki Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit#upadek#relikty (Poznań 1998). Jak wynika z recenzji oraz rozmów z czytelnikami, bodajże największe