intelektualistów. Wynikał on z naturalnego sprzeciwu wobec ucisku, a do tradycji historycznej sięgano dopiero później, aby na aktualnych postulatach odcisnąć stempel historycznej tradycji.<br>&lt;page nr=335&gt; Byłbym wszakże obłudnikiem, gdybym nie stwierdził, iż kiedy w roku 1981 ujrzałem na murach plakacik "Solidarności" z napisem mniej więcej tej treści, że w kraju, który już przed wiekami nazwano "państwem bez stosów", nie powinno być więźniów politycznych, poczułem się dumny z faktu, iż tytuł mojej książki zawędrował pod "polityczne strzechy". Trafiły tam również ekranizacje Trylogii, które zawdzięczamy Jerzemu Hoffmanowi. Zarówno jednak w Potopie, jak w kręconym już bez cenzuralnych ingerencji widowisku filmowym Ogniem i mieczem owe hasła sarmackiej