granicy bzdury, nonsensu, czyhającej zewsząd głupoty. Dlatego Przedmowa do Filiberta pozostawia wrażenie raczej dziwaczne i zgrzytliwe aniżeli komiczne. Jest grubą kpiną, absurdalną szarżą, groteskową bufonadą.<br>Zresztą także sam Filibert - jeśli nad nim chwilę pomyśleć - okazuje się przesycony absurdem i patologią, o wiele przykrzejszy i niepokojący niż wesoły Filidor.<br>W obu przedmowach Gombrowicz komentuje własne dzieło i prezentuje czytelnikom swój literacki program. Występuje więc w roli krytyka, filozofa... maksymalnie uogólniając wnioski, jakie można czy należy wyprowadzić z lektury Ferdydurke. Otóż - inaczej, niż bywa w podobnych przypadkach - Gombrowicz nie może dopuścić, aby to uogólnienie wypadło jednoznacznie. Filodor brzmi zgoła owieceniowo, jego Przedmowa zaś