Trzeci sposób oddziaływania fotonów z materia prowadzący do atenuacji jego strumienia stanowi tworzenie par. Jeśli energia kwantu promieniowania elektromagnetycznego jest większa niż energia dwóch mas spoczynkowych elektronu E = 2xmoc2 = 1,02 MeV, to w pobliżu jądra (w polu sił jądrowych) kwant może wytworzyć parę: elektron ujemny i elektron dodatni (pozyton), przekazując jej całą swoja energię. Tego rodzaju "przemiana" znajduje interpretację na podstawie teorii Diraca, która uwzględnia pojęcia kwantowe i relatywistyczne.<br>Tworzenie par i proces odwrotny: anihilacja pary z przekazaniem całej energii fotonowi (a więc i energii masy spoczynkowej) są procesami, których eksperymentalne ujawnienie i poznanie miało olbrzymie konsekwencje naukowe. Ograniczymy się