to za czasów pierwszego Dymitra Samozwańca (1605-1606) miało zostać otwarte ku Zachodowi, a w myśl układów z 1610 r. miało przyjąć na tron polskiego królewicza. W takich warunkach trudno byłoby utrzymać samodzierżawie. Zresztą wpływy polskie docierały do Moskwy w ciągu całego XVI wieku, szczególnie poprzez prawosławnych Rusinów litewskich, którzy przenosili się z jednej na drugą stronę granicy (czasem kilkakrotnie), oraz przez uciekinierów moskiewskich na Litwę, zachowujących jednak zwolenników wśród rosyjskiego bojarstwa. Tu należy wymienić przede wszystkim Andrzeja Kurbskiego, za młodu przyjaciela Iwana Groźnego i zwolennika reform wprowadzanych przez Wybraną Radę. Po wybuchu prześladowań bojarstwa Kurbski "wybrał wolność" w Rzeczypospolitej i w