zostało spowodowane natłokiem wydarzeń o historycznej randze. Jest to zwieńczenie dość nieoczekiwane, bo przecież problematyka pamięci kojarzy się z końcem epoki, z jakimś przerwaniem historii, a nie z przełomem prowadzącym do odbudowania demokratycznego państwa. Mogłoby to znaczyć, że jednak przepaść wykopana 13 grudnia, a pogłębiana w latach osiemdziesiątych, okazała się przepaścią nie do pokonania i tamta peerelowska epoka może być już tylko dopisywana do wcześniejszych dziejów. Umieszczenie zaś jakiegoś wątku pomiędzy przeszłością a teraźniejszością wymaga wysupłania go najpierw z owej przeszłości, jakby wyprowadzenia się z historii. W Rozmowach polskich Rymkiewicza pojawia się pokusa wyprowadzenia się z Warszawy, co można rozumieć jako