narastające między obydwu państwami i stabilizujące się granice polityczne zdecydowały o rozwoju odrębnych narodów i odrębnych, choć bliskich sobie, kultur - polskiej i czeskiej. <br><br> Również w Słowiańszczyźnie wschodniej było aż nadto materiału na rozwinięcie się wielu narodów. W IX wieku istniały tam silne związki plemienne z książętami na czele, zajmujące obszary równe średnim państwom europejskim. Na południu toczyli między sobą walki Polanie, siedzący wokół Kijowa, i Drewlanie znad Prypeci, a także mieszkający nad Desną Siewierzanie (z ośrodkiem w Czernihowie). Na północy najsilniejszym plemieniem byli Słowienie ilmeńscy, prowadzący ekspansję na tereny plemion fińskich. Także inne plemiona, nieustannie poszerzające obszary swego osadnictwa, miały szansę