że każdy Następca świętego Piotra odciska na powierzonym mu urzędzie swoje indywidualne piętno. To były problemy arcybiskupa Lefebvre'a i księdza Künga z Kościołem, a nie z Janem Pawłem II.<br>Spójrzmy zarazem na kontekst tych kontrowersji. Wspominaliśmy już, że nowożytność powstawała we wrogości wobec Kościoła. W ciągu ostatnich stuleci narastał głęboki rozdźwięk między Kościołem a współczesnym światem. Dla części katolików, żyjących w drugiej połowie XX wieku, utrzymujące się pęknięcie było głównie wynikiem historycznynych uwarunkowań, dla innych - efektem podstawowego sporu ideowego z współczesnym światem. Jak zwykle, obie strony miały za sobą poważne argumenty i sporo racji. Sobór był wielkim wysiłkiem i wielkim dziełem