gwarantem wolności sztuki, dały o sobie znać najbardziej ogniście właśnie w popremierowych, do teatralnej publiczności kierowanych przedmowach. Przekonanie, że wolność polityczna oznacza wolność sztuki i że masy tłumnie podążają do teatru kierowane szlachetnymi intencjami, wprowadziło Wiktora Hugo w stan krótkotrwałej euforii. W tym nastroju z okazji wystawienia Marion de Lorme (sierpień 1831) Hugo przypominał, że w 1829 roku na inscenizację nie zezwoliła cenzura, i głosił tezę o ścisłym związku wydarzeń politycznych ze sztuką - gdyby nie rewolucja lipcowa, gdyby nie obalenie Burbonów, dramat nigdy nie zostałby na scenę dopuszczony. <q>„Cenzura była nieodłącznym elementem czasu Restauracji. Musiała zwyciężyć rewolucja społeczna, by mogła