W "absurdalnym świecie" stają obok siebie "patetycznie absurdalny" "Baszmaczkin i "tragicznie absurdalny Gregor Samsa. Usiłują na próżno wyrwać się do "ludzkiego świata; i umierają w rozpaczy.<br>Baszmaczkina sam niegdyś postawiłem w dzienniku obok kopisty Bartleby z noweli Melville'a. Wszyscy trzej - rosyjski Baszmaczkin z roku 1841, amerykański Bartle z roku 1856 środkowoeuropejski Samsa z roku 1912 - lepiej wykreślają agonię tradycji romantycznej i wchodzenie w epokę martwych dusz.<br>&lt;page nr=38&gt; &lt;tit&gt; 31 października&lt;/&gt;<br><br>W powieści Kundery Księga śmiechu i zapomnienia powtarza się ironiczny motyw. W lutym 1948 Klement Gottwald przemawiał z balkonu pałacu barokowego w Pradze do stutysięcznego tłumu na Rynku Starego Miasta. Był mróz, sypał