przełomie X i XI w. nie było to jeszcze przesądzone. Wzory czerpane z Bizancjum i od niemieckich sukcesorów Rzymu różniły się oczywiście, ale między dwoma nurtami klasycznego dziedzictwa nie było jeszcze głębokiego kontrastu ani antagonizmu. Poza tym w obu wypadkach chodziło tylko o recepcję wzorów czerpanych przez miejscowe grupy rządzące stosownie do potrzeb i sytuacji, która przedstawiała się podobnie nad Dnieprem, Wisłą, Wełtawą i Wagiem. Dlatego zgadzam się z oceną Jenö Sz(csa: Praga, Ostrzyhom, Gniezno i Kijów miały ze sobą pod względem kulturowym i ustrojowym więcej wspólnego niż pierwsze trzy stolice z Rzymem, a ostatnia z Konstantynopolem26.<br>Obrazu barbarzyńskich państw