Do obowiązków samorządów - we współpracy ze stosownym ministerstwem i przy pomocy ekspertów z różnych dziedzin - należy przygotowanie takiej strategii. Jej istotą jest wybór dróg i kierunków rozwoju lokalnego przy zachowaniu unikatowych zasobów przyrody. Temu służą przecież europejskie programy odnowy wsi. Dorzucenie "na wydatki gminne" z kiesy państwowej nawet liczących się sum nic nie da, jeśli samorządy i społeczności lokalne nie mają pomysłu, na czym zarobić w przyszłości i jak przełamać dotykający ich regiony kryzys. W krajach Unii Europejskiej zarabia się dobre pieniądze na walorach środowiska. Ale wymaga to przygotowania specjalnych strategii lokalnego rozwoju, programów wsparcia finansowego o charakterze interwencji i podniesienia