XIX w. sądzono, że modrzewiowe kościoły wiejskie mogą być spadkobiercami pogańskich gontyn, słowiańskiego budownictwa z czasów przedchrześcijańskich. Te intuicje, poważnie traktowane jeszcze przez twórcę stylu zakopiańskiego, Stanisława Witkiewicza, zostały jednak przez naukę obalone. Archeolodzy sądzą, że na ziemiach polskich nie było budowli związanych z kultami pogańskimi, lecz tylko "święte miejsca", święte drzewa, w których zamieszkiwały bóstwa. Faktem jest jednak, że kościoły, w tym najpiękniejsze, jak podhalańskie w Dębnie, Grywałdzie, Harklowej, Orawce, nie ujawniają zależności od panującego wówczas stylu gotyckiego. <br>Kościoły, które tak silnie wpisały się w nasz pejzaż, to jednonawowe, drewniane budowle, przypominające niekiedy architekturę obronną, z izbicowymi wieżami, zakończonymi hełmami