do pogłębiania życia religijnego w stosunkowo wąskich elitach. Zjawiskiem najbardziej znamiennym było odnowienie się życia zakonnego na ziemiach polskich, zredukowanego na skutek wielu kasat od czasów rozbiorów. W drugiej połowie XIX w. powstało w Polsce kilkanaście nowych zgromadzeń zakonnych, w większości żeńskich, nastawionych niemal wyłącznie na pracę społeczną, oświatową, charytatywną, szpitalną. W zaborze rosyjskim zgromadzenia te działały w sposób zakonspirowany jako tzw. skrytki, włączając się na wsi i w mieście do różnego rodzaju poczynań "organicznych".<br>Powodzenie zakonów żeńskich to tylko jeden z ubocznych przejawów znacznie szerszego zjawiska - emancypacji kobiety. Ruina wielu fortun ziemiańskich i rozwarstwienie się wsi - oto dwa procesy, które