swego lasu, bydło i trzodę, a także zwalniać z powinności, gdy obejmowali gospodarkę. Zdarzało się oczywiście, że pan, którego stosunek do chłopów nie podlegał żadnej kontroli, nakładał na nich ogromne ciężary. To zjawisko występowało najczęściej wtedy, kiedy folwarkiem zarządzali nie sami właściciele, lecz ich urzędnicy lub dzierżawcy. Oni bowiem gospodarowali tak, aby osiągnąć duże i szybkie zyski, często kosztem wyniszczenia zarówno poddanych, jak i dóbr szlacheckich czy królewskich. Chłopi stosowali wtedy swego rodzaju samoobronę, niedbale pracując na pańskim polu, w skrajnych zaś wypadkach ratowali się nawet ucieczką. Zbiegostwo chłopów, spowodowane nie tylko sytuacją zagrożenia, ale niejednokrotnie także dążeniem do poprawy warunków życia