że oba twierdzenia są prawdziwe.<br>114. Jednakże z punktu widzenia historii obejmującej całe ludzkie dzieje pierwszeństwo państw przed narodami jest wielce prawdopodobne. Powszechne poczucie tożsamości narodowej wydaje się zjawiskiem stosunkowo późnej daty. Ograniczając się natomiast do dziejów ostatnich dwustu lat, znaleźć można liczne argumenty potwierdzające zarówno tezę, że to naród tworzy państwo, jak i tezę, że naród kształtuje się dopiero w ramach istniejącego już państwa.<br>115. Jeśli chodzi o wschodnią część Europy uzasadnione byłoby twierdzenie, że państwa są dziełem narodów. Zwłaszcza od końca XVIII w. aż do naszych czasów widać wyraźnie, że pojawianie się na mapie Europy nowych narodów, czy odradzanie