zabytków, dla których nobilitacją było określenie "narodowy". Z reguły rozumiano je inaczej niż funkcjonujące w końcu XVIII w. we Francji, gdzie tym terminem podkreślano prawo posiadania i użytkowania, ale nie identyfikację proweniencji etnicznych autora lub fundatora . Tymczasem u nas, jeśli przymiotnik ten w stosunku do poszczególnych zabytków lub całych zespołów ujawniał ich "niemieckość" czy "<orig>pruskość</>", wówczas mogło to pociągać za sobą skazanie na likwidację lub usprawiedliwienie braku troski i pozostawienie własnemu losowi. Nastawienie takie stanowiło reakcję na świadome niszczenie kultury polskiej, co znalazło apogeum w burzeniu Warszawy . Sprzyjał mu również naiwny sąd, że głównym czynnikiem motywującym ustalenie powojennych granic były racje