z barbarzyńskim okrucieństwem, którego wyrazem była potworna egzekucja zbuntowanych strzelców (1698 r.) czy zgładzenie syna-opozycjonisty, następcy tronu Aleksego (1718 r.). Ogromne straty ludzkie były regułą w kampaniach wojennych Piotra, trwających prawie przez całe jego panowanie. Żołnierze padali masowo zarówno w przegranych, jak i zwycięskich bitwach, znaczna ich część zaś umierała w wyniku braku zaopatrzenia i odpowiedniej odzieży, złego wyżywienia, epidemii. Do ofiar reform Piotra doliczmy jeszcze Kozaków i chłopów, zamordowanych podczas represji po powstaniu Buławina, i okrutnie prześladowanych raskolników - opozycjonistów religijnych. <br><br> Zamiast śledzić dzieje kolejnych wojen Piotra i kolejne etapy jego reform, zatrzymajmy się raczej nad rezultatem jego działalności. Stworzyła